De Teito, Leito e Macarróns

Asentados pois na Cidade da Asunción de Goathemala tivemos resolver primeiro de todo o problema de encontrar teito. Cousa facil sería, se tempo houbese, que había, e se non fose por estar a miña fermosísima Señor a me tentar os nervios todo o dia, para que saira a buscar vivenda, por mor do par de ratos que no hotel nos comían as provisións, ademais da falla de televisión por cable e piscina climatizada.
Certo é que a sorpresa de ter unha temperatura inferior ós 10 grados de mañanciña de portas afora, e moitos grados por debaixo de portas adentro debido ó maravilloso diseño do hotel onde morabamos, tiña afectado o ánimo da miña Tropicalísima.
Traballo costou, mais ó fin atopamos morada. Alonxada do centro da cidade, nunhas fragas que desaparacen a alarmante ritmo (o mesmo ritmo que a xente compraren unha casa nas fragas) e cunhas medidas de seguridade diñas dunha base militar, incluíndo duas garitas e unha torre de vixianza no que sempre hai un señor con escopeta (claro que un rifle sería mais efectivo ca recortada que leva sempre colgada do ombreiro). En resumo, como un esqueza a clave lle vedan a un a entrada neste paraíso de xardíns ben cortados, limpos e de casiñas blanquiñas, todas iguais e rodeadas de arame espiño. Veñen á mente as palabras de aquel Jara nas suas "Casitas del Barrio Alto".

A Antiga

Falabamos anterioremente da Cidade de Santiago, a xoia do val de Panchoy, que agora é chamada a Antiga, por ter sido a primeira, este, non, a segunda, e dicir a terceira das cidades que foron fundadas como capital da que foi Capitanía Xeral de Goathemala, que chegaba da gobernación de Chiapa ou Xoconusco ate a da Costa Rica. Segundo o cronista Vasquez de Espinoza, Santiago: "colle sitio de unha moi grande e populosa cidade, toda da mais boa casería e fábrica, as ruas ben trazadas e dereitas, e ten praza principal, que é moi boa e cuadrada (...) na que está a Igrexa Cathedral, que é moi grande e capaz (...) no frente dela é tamén de portais de moi boa fábrica(...) Ten esta cidade famosos conventos (...) moi suntuoso con grandiosa igrexa moi adornada (...) ten pegado un colexio, no que se leen artes e teoloxía e outras ciencias(...) é un pedazo de paraíso con moitas hortas e frutais, de España como da terra(...) seméntase grande cantidade de millo, trigo, fabas, garbanzos e frixoes con todas as demás sementes, legumes e hortalizas, de España e da terra, que se dan en abundancia(...)Ten mais de 1000 viciños, sen contar moitos escravos negros e mulatos e indios de servicio(...)"; En resumo, era esta cidade un paraíso na terra, de boas casas branquísimas (agora son de cores porque a pintura plástica e mais barata que o encalado), coas suas rectas ruas, sua praza grande, con fontes, e frutais, patios...onde os viziños vivían vidas regaladas (aquel encanto colonial que lle din agora), de non traballar porque para traballar xa estaban os indios do servicio, residentes nos pobos do val, ós que se tiña sometido con terror e azotes por calquera motivo ou sen el; de esta vida preguizosa e cruel non podía sair mais que unha caterva de señoritos pisaverdes, de, engadiría eu, individuos, ós que había que axudar ate para facer pipí. E inda liberados da tiranía do Rei de España, xa poideron logo caer sobre o natural (o indio) sen mais lei que os controlara que os seus apetitos desmedidos. Non é pois estraño a paradoxa, que o inglés, que chegado a esta parte das Indias un século e medio despois que os españois, que pasou outro século agochado i en probeza nos pantanos de Xeorxia, de Mosquitia ou do Río Velis, apañando as sobras que caían das mesas dos españois, agora sente na mesa, como se de persoa se tratara, asoballa e ameaza e inda se fai chamar americano.

A Cidade dos Perigos

Disque a cidade de Guatemala ten moito perigo, polas malas xentes que por ela andan, polas balaceras que en cada canto ocurren, polos asaltos, violacións, secuestros, apaleamentos, linchamentos, incendios, terremotos, choivas de meteoritos, ataques extraterrestres, maldicións diviñas, infartos de miocardio ó borde de precipicios, erupción volcanicas, peste bubónica, as sete pragas, estrangulamento por anaconda, estrangulamento sen anaconda, crucifixións, cancións dos Hombres G, este, en fin, é esta unha cidade de non moi boa reputación.

E así, heroicamente, valerosamente, intrepidamente engadiría saín con miña fermosa e tropical señora por vez primeira as ruas deste inferno na terra, tétrico, sinistro, ameazador, en fin, que da mais medo que se cruzar coa Santa Compaña cando un vai facer de campo por ahí e ademais vai solto da tripa, e mais non ten con que limpar, e vai oscuro e se lle están a agotar as baterías da linterna e mais acaba de se meter nunha bosta de vaca e ven de nela esbarar xusto na beiriña do acantilado...

Sobrevividas as primeiras horas, e dando conta dunha cervexa e dunha bebida que non sei que tiña mais era vermella, burbullaba e cheiraba a sufre, mais uns pans con chourizo, que aquí chaman jo(t)dogs, non por antihixienicos non mais sabrosos, decatamonos que os auténticos perigos desta cidade son dous: os autobuses urbanos e as cancións dos Hombres G.

Viaxeiro: non lle fagas caso o que te contan, mais ven a ver por ti mesmo...